چگونه جلوی تغییر رنگ دندان را می‌توان گرفت؟

انواع تغییر رنگ دندان‌

تغییر رنگ در دندان‌ها در دو نوع اصلی اتفاق می افتد: خارجی و داخلی

تغییر رنگ خارجی در لایه بیرونی دندان یعنی مینا اتفاق می افتد. در مینای دندان گاهی از رگه‌های سفید تا لکه‌های قهوه‌ای و یا سایه زرد رنگ که کل سطح دندان را پوشانده؛ دیده می‌شود.اما تغییر رنگ داخلی در ساختار درونی،یعنی عاج دندان اتفاق می‌افتد و سایه‌ای از سیاهی یا زردی در دندان به چشم می‌آید.

تغییر رنگ‌در سطح مینای دندان را با روش‌های سفید کردن معمول و رایج که موثر بودن آن‌ها به اثبات رسیده،می‌توان از بین برد. اما تغییر رنگ‌های اتفاق افتاده در عاج دندان چالش بزرگتری به حساب می‌آیند و گاهی چاره‌ای به جز استفاده ازدرمان‌های پر هزینه‌ مانند ونییر کردن دندان‌ها نیست.

سفید کردن لایه بیرونی دندان‌ها به وسیله روش بلیچینگ انجام می‌شود. این روش در دو نوع بلیچینگ در مطب و بلیچینگ در منزل وجود دارد.

بلیچینگ در مطب

در روش بلیچینگ در مطب، دندانپزشک به راحتی می‌تواند تغییر رنگ ایجاد شده در لایه‌های خارجی دندان را از بین ببرد. یک ژل بلیچینگ پراکساید روی دندان‌ها مالیده و در حدود یک ساعت در معرض تابش نور یا لیزر قرار داده می‌شود. برای دندان‌هایی که تغییر رنگ‌های شدیدتری دارند گاهی باید بیش از یکبار فرایند بلیچینگ در مطب را تکرار شود و یا دندانپزشک  ادامه فرایند را به وسیله روش بلیچینگ در منزل انجام می‌دهد.

بلیچینگ در منزل

بسیاری از دندانپزشکان معتقدند که کیت‌های حرفه‌ای بلیچینگ در منزل ممکن است در طول زمان نتیجه بهتری داشته باشند. این کیت‌ها برای تغییر رنگ‌های ایجاد شده روی مینای دندان مناسب بوده و از یک تری استاندارد و کاملاً منطبق با ابعاد دهان و دندان‌های مشتری استفاده می‌شود. در این روش ژل سفید کننده که نسبت به حالت مطبی آن غلظت کمتری دارد درون تری قرار گرفته و یک ساعت در روز یا گاهی طولانی‌تر برای دو تا 4 هفته روی دندان‌ها قرار می‌گیرد. این روش علی رقم آنکه نسبت به روش بلیچینگ در مطب ارزان تر است اما موثرتر بوده و البته طول دوره درمان طولانی‌تر خواهد بود.

دلیل تغییر رنگ دندان و راه درمان آن چیست؟

دلایل عمده تغییر رنگ شامل موارد زیر می شود:

غذاها و نوشیدنی‌ها:

نوشیدنی‌هایی مثل قهوه و چایی و نوشابه و مشروب و بعضی میوه‌های خاص مانند گیلاس و تمشک و بلوبری و… می‌توانند باعث تغییر رنگ خارجی دندان شوند. غذاها و نوشیدنی‌ها، رنگ‌های مختلفی از قبیل زرد و قهوه‌ای و سبز و یا نارنجی ایجاد می کنند. رعایت بهداشت دهان و دندان به معنای مسواک زدن و استفاده از نخ دندان و دهانشویه بطور منظم، می‌تواند بهترین راه پیشگیری و درمان برای تغییر رنگ دندان شود. این نوع از لکه‌های رنگی به درمان‌هایی نظیر بلیچینگ در مطب پاسخ مطلوبی می‌دهند و همچنین ترکیب بلیچینگ در مطب و در منزل می‌تواند برای از بین بردن این نوع از تغییر رنگ‌ها بسیار مفید باشد.

مصرف دخانیات:

کشیدن سیگار و قلیان و حتی جویدن آدامس های حاوی تنباکو تغییر رنگ دندان‌ها را به دنبال دارد.

بهداشت ضعیف دهان و دندان:

مسواک زدن ناکافی و عدم استفاده از نخ دندان برای از بین بردن جرم‌ها و مواد غذایی رنگی باعث تغییر رنگ دندان و لک شدن آن‌ها می شود. بهداشت ضعیف دهان و دندان سبب ایجاد لکه‌هایی به رنگ سفید و زرد و قهوه ای خاکستری و حتی سیاه و سبز می‌شود. این لکه ها بخصوص در بزرگسالان در حقیقت پوسیدگی دندانی هستند و درمان های نظیر بلیچینگ هیچ کمکی به از بین رفتن آن ها نمی کند و باید دندانپزشک این پوسیدگی ها را از دندان تراشیده و جای آن ها را به وسیله مواد پر کننده دندانی و یا روکش‌های دندانی یا ونیرها ترمیم کند.

بیماری‌ها:

بیماری‌هایی که بر روی مینا و عاج دندان اثر می گذارد تغییر رنگ دندان را نیز به همراه دارد. عفونت‌های خاصی در مادران باردار روی نوزادان متولد شده اثر گذاشته و در فرایند تشکیل مینای دندان باعث تغییر رنگ دندان می‌شود.

داروهایی که باعث تغییر رنگ دندان می‌شود:

داروهای ضد افسردگی و فشار خون و آنتی هیستامین‌ها می توانند رنگ دندان را تغییر دهند. استفاده از آنتی بیوتیک‌هایی مثل تتراسایکلین در نیمه دوم بارداری ممکن است منجر به تغییر رنگ مینای دندان نوزاد شود. کودکانی که تا قبل از هشت سالگی و در زمان تشکیل دندان‌های دائمی از آنتی بیوتیک‌هایی مثل تتراسایکلین و داکسی سایکلین استفاده کرده‌اند ممکن است دچار تغییر رنگ در دندان‌های دائمی آن هم از نوع تغییر رنگ داخلی شوند. تتراسایکلین و دیگر آنتی بیوتیک‌ها لکه‌هایی بین آبی و خاکستری و در بعضی موارد بین زرد و قهوه‌ای ایجاد می‌کنند که اغلب به صورت نوارهای افقی بر روی دندان ایجاد می شوند. ونییر‌های سرامیکی تنها راه حل پوشاندن آن‌هاست

درمان‌های دندانپزشکی که باعث تغییر رنگ دندان می‌شود:

با انجام درمان‌های دندانپزشکی روی دندان‌های پوسیده که با مواد دندانی خاصی نظیر آمالگام انجام می‌شود؛تغییر رنگ درمان ترمیم شده به سمت خاکستری حتمی است. بعد از مدتی که از این درمان ها می گذرد؛ به سبب شفاف شدن ساختار دندان ترمیم شده و یا ایجاد پوسیدگی ثانویه به سبب نفوذ باکتری‌ها درون دندان‌های ترمیم شده، شاهد  تغییر رنگ به سمت قهوه ای یا خاکستری یا سیاه و سبز هستیم که در این موارد نیز بلچینگ کمکی نخواهد کرد. راه حل حذف ترمیم شکست خورده قبلی و انجام ترمیم جدید و یا استفاده از روکش‌های دندانی است.

افزایش سن باعث زرد شدن دندان می‌شود:

هر چقدر که سن افزایش پیدا کند مینایدندان دچار فرسایش شده و نازکتر می‌شود؛ بنابراین رنگ طبیعی عاج دندان که تمایل به سمت زرد دارد بیشتر مشخص شده و در معرض دید قرار می‌گیرد. به علاوه در طول سال‌ها تجمع جرم‌ها و لکه‌های رنگی روی دندان باعث تغییر رنگ دندان و تیره شدن آن‌ها می‌شود. در این حالت دندان‌ها به رنگ زرد یا قهوه‌ای به نظر می‌آیند و درمان بلیچینگ در مطب و در منزل در سفید کردن دوباره دندان‌ها بسیار موثر است البته توصیه می شود که درمان به صورت دوره‌ای تکرار شود تا به نتیجه‌ای عالی و ماندگار برسیم.

ارث:

بعضی افراد خوش شانس دندان‌های براق‌تر با مینای ضخیم تری نسبت به سایرین دارند. مثل رنگ چشم ها که می‌تواند متفاوت باشد، برخی دندان‌های زردتر یا قهوه‌ای‌تر و یا حتی خاکستری‌تری نسبت به دیگران دارند. این مساله ناشی از تفاوت در ژن افراد بوده و ارثی است بنابراین درمان‌هایی نظیر بلیچینگ  هیچ تاثیر جدی بر رنگ دندان‌ها و سفیدتر شدن آن‌ها ندارد. گاهی افراد از رنگ طبیعی دندان‌های خود ناراضی هستند و دندانپزشک مجبور می‌شود درمان های نظیر ونییر کامپوزیتی و لمینیت سرامیکی را به آن ها پیشنهاد دهد.

محیط:

دریافت فلوراید اضافه از منابع محیطی مانند سطح بالای فلوراید در آب آشامیدنی (در آمریکا به آب آشامیدنی فلوراید اضافه می کنند) و یا استفاده بیش از حد از خمیر دندان‌ها و دهانشویه و ژل‌ها و مکمل‌های حاوی فلوراید باعث تغییر رنگ دندان‌ها می‌شود. مصرف بیش از حد فلوراید سبب ایجاد نقاط یا خطوطی با رنگ سفید گچی یا قهوه‌ای بر روی سطح دندان می‌شود.

لکه‌های قهوه ای پاسخ مناسبی به بلیچینگ می دهند و از بین خواهند رفت اما لکه های سفید گچی با بلچینگ هرگز از بین نخواهند رفت و فقط از آنجایی‌که پس زمینه دندان روشنتر می‌شود، این لکه های سفید کمتر به چشم می آیند. برای از بین بردن  لکه‌های سفید مزاحم گاهی اوقات بلچینگ را با روش‌های دیگری ترکیب می‌کنند بطور مثال از اسیدهای ایمن برای دندان‌ها و خمیرهایی با ذرات بسیار ریز سرامیکی برای سایش لکه‌ها از روی سطح دندان‌ها استفاده می‌کنند.

درمان‌های پزشکی تهاجمی که باعث تغییر رنگ دندان می‌شود:

درمان‌های پزشکی خاصی باعث تغییر رنگ  شدید لایه‌های مینا و عاج دندان می‌شود درمان‌هایی نظیر شیمی درمانی یا رادیوتراپی از این دسته هستند.

ضربات:

ضربات و جراحت‌هایی که به اعصاب دندان آسیب بزند و اصطلاحاً باعث مرگ عصب دندان شود تغییر رنگ دندان را به دنبال دارد. دندان هایی که عصب آن ها مرده است و یا به سبب پوسیدگی وسیع درمان عصب کشی روی آن ها انجام شده به رنگ قهوه ای یا خاکستری در می‌آیند. در این نوع از تغییر رنگ، بلیچینگ کمکی نخواهد کرد چراکه علت آن داخلی است و لایه های خارجی دندان نقشی در آن ندارند. بنابراین اگر دندان شما عصب کشی شده است اما هنوز  ساختار آن سالم است می توانید از روش بلیچینگ داخل دندانی استفاده کنید که باعث می شود رنگ دندان چند پرده روشن‌تر شود اما اگر بخش‌های زیادی از ساختار دندان به سبب پوسیدگی از بین رفته و بعد از آن عصب کشی انجام شده دندانپزشک به شما استفاده از روکش های دندانی را پیشنهاد خواهد داد.